De rol van de Nederlandse patiënt verandert snel; door gebruik van digitale media is hij mondiger dan ooit. Daar kleven voor- en nadelen aan. En, zoals bij elke verandering, zijn er in dit maatschappelijk debat felle voor- en tegenstanders.

Rachel Gerads, economisch psychologe en informatiemanager, heeft voor de Raad voor Volksgezondheid & Zorg (RVZ) en het Nationaal ICT Instituut in de Zorg (Nictiz) een onderzoek uitgevoerd naar deze verandering. Gerads belangrijkste conclusie is dat er een groep patiënten is die graag meer regie over hun zorg wil en kan nemen, maar dat enkele aspecten van het zorgsysteem dit belemmeren. En dat is nadelig, omdat er geen enkele mogelijkheid of kans om de kosten van de gezondheidzorg in Nederland ook in de toekomst houdbaar te houden, op dit moment moet worden uitgesloten.

De zorgverlener moet in zijn dienstverlening ondersteuning geven aan het  zelfmanagement van de patiënt. De huidige financieringsstructuur in de zorg biedt daar weinig ruimte voor. Om die reden doet Rachel Gerads aanbevelingen aan beleidsmakers, opleidinginstituten, zorgverzekeraars en bestuurders van zorginstellingen:

• Beloon zorgverleners die nu al investeren in de patiënt om hem te begeleiden bij het nemen van regie. Flexibiliseer bijvoorbeeld de tijd per consult. De DBC-structuur houdt bij de beloning hier geen rekening mee. Zorgverzekeraars hebben hier een taak.
• Formuleer duidelijke afspraken over verantwoordelijkheden van de zorgverlener en de patiënt bij het verleggen van de regie naar de patiënt. Hier ligt een taak van beleidsmakers. Ook jurisprudentie helpt hierbij.
• Stimuleer het gebruik van ICT, health 2.0, het elektronisch patiënten dossier (EPD) en persoonlijke gezondheidsdossier (PGD) door zorgverleners. Het is de taak van het bestuur van zorginstellingen om te zorgen dat deze werkwijze onderdeel wordt van de strategie en ook daadwerkelijk in de praktijk wordt gebracht.
• Ondersteun het verder ontwikkelen van coachende vaardigheden van zorgverleners.  Investeer in het nieuwe patiëntbeeld en patiëntbenadering bij zorgverleners. Hier ligt een taak voor de opleidingsinstituten.

Gert-Jan van Boven, arts en directeur van Nictiz: ‘Coachen betekent dat de zorgverlener een patiënt soms moet loslaten en moet accepteren dat hij of zij een eigen, afwijkende keuze maakt. Dat is niet altijd makkelijk. Deze verandering gaat niet over ICT, het gaat over mensen, over samenwerken en het vermogen om open te staan voor veranderingen.’

Pieter Vos, psycholoog en algemeen secretaris van RVZ: ‘We hopen dat de aanbevelingen die in het rapport staan hun weg vinden en kunnen bijdragen aan de grote verandering die nu al begonnen is; van ‘ziekte en zorg’ naar ‘gezondheid en gedrag’. Maar laten we niet vergeten dat een zorgverlener zich altijd verantwoordelijk blijft voelen voor de patiënt, in welk tijdperk we ook leven!’

Het volledige rapport kunt u hier downloaden

Bron: Nictiz