Donderdag 8 december jl. vond het congres “Doe eens ff digitaal” plaats georganiseerd door Sherpa, Vilans en Noxqs in het cultureel centrum Kijkoor te Eemnes. Dit congres werd georganiseerd voor begeleiders  die in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking werken.

Het congres werd geopend door de bestuurder van Sherpa,  Anton Maas.  Onderdeel van zijn boodschap was dat er veel meer geïnvesteerd moet worden  in ICT en de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking . De hoofdredacteur van Markant,  Johan  de Koning is ook aan het woord en verteld  hoe het thema nummer Zorg 2.0 dat afgelopen week uit kwam tot stand is gekomen en er een online  versie “Zorg 2.0”  is.

Workshops
Voordat men de mogelijkheden van online tools kon ontdekken in verschillende workshops zijn de deelnemers eerst op zoek gegaan naar het feit dat je geen digitale freak hoeft te zijn om de digitale tools en je vaardigheden in te zetten in je dagelijks werk. Bas Kamer en Davy Nijs begeleidden ons daarin. Davy is leraar orthopedagogiek aan de Katholieke Hogeschool Limburg in Hasselt. Bas is trajectbegeleider moderne media bij Koninklijke Kentalis in Eindhoven. Davy onderzoekt de mogelijkheden van ICT toepassingen in de zorg en hulpverlening. Hoe kan je de bestaande tools gebruiken en inzetten in de dagelijkse zorg.  Ook verzorgt hij scholing in digitale competenties voor mensen uit het werkveld. Bas werkt met mensen met een autisme stoornis. Hij heeft een pilot lopen met deze doelgroep “Sociaal op Stap”.  Dit is een applicatie op een smartphone  voor mensen met Autisme stoornis. Zij kunnen de applicatie gebruiken bij hun dagindeling. Sociale situaties kunnen lastig zijn. Hoe kun je bijvoorbeeld iemand troosten? Of hoe begroet je iemand? De applicatie “Sociaal op Stap” helpt hen met sociale verhalen en stappenplannen die  duidelijkheid geven in sociale situaties. Hiermee kunnen zij sociale situaties goed voorbereiden.

Er zijn 8 sleutel competenties die een hulpverlener in de zorg moet beheersen in het Europese kader daarvan is nummer 4, digitaal competent. Toch blijkt die nummer 4  voor hulpverleners veel al lijnrecht tegenover elkaar staan, digitaal zijn, en zorgverlener zijn. Hulpverleners zijn veelal bang om het fysieke contact kwijt te raken in de dagelijkse ondersteuning van cliënten. De ervaring is dat het tijd nodig heeft voordat wij als begeleiders ICT binnen de hulpverlening gaan inzetten. De reden is dat men  in de hulpverlening wel bereid is,  maar daar tegenover zeer kritisch is. Volgens Davy zijn de bouwstenen van je competenties als hulpverlener, kennis, houding en vaardigheden. Er zijn  5 competenties die je als hulpverlener dient te beheersen, om digital competent te zijn:

1. Positieve houding ten op zichtte van internet
2. Mediawijs zijn op internet
3. Kunnen begeleiden van internet gebruik
4. Internet kunnen integreren in dagelijks werk
5. Vaardigheden verbonden aan specifieke vormen van online hulp

Davy Nijs heeft afgelopen jaar een 7-daagse opleiding georganiseerd waarin kennis werd gegeven over ICT gebruik in de zorg. En daarbij behorende methodieken en tools om direct mee aan de slag te gaan. Het advies van Davy en Bas is gebruik de bestaande dingen die er al zijn. Zoek de mensen binnen je organisatie op en ga met deze mensen aan de slag.

Blue Call Phone
Manon Verdonschot van Kenniscentrum Vilans en Geert Vandewalle coördinator van Ithaka een dagbesteding en coachingcentrum in Belgie geven uitleg over de BlueCall Phone. Binnen de Vzw Ithaka wordt niet gesproken over cliënten maar over medewerkers. Ieder individu heeft namelijk zijn rol, betekenis en plaats binnen Ithaka en de maatschappij. Wanneer een vraag wordt gesteld, kijkt de coach altijd eerst of het antwoord kan gevonden worden binnen de maatschappij. Het is van belang dat de persoon in zijn of haar netwerk blijft om inclusie te verbeteren. Wanneer wij als begeleiders samen met hen boodschappen gaan doen dan worden wij als begeleiding vaak als eerste aangesproken en niet de cliënt. Wanneer je de cliënt echt zelfstandig boodschappen kan doen zonder dat begeleiding echt fysiek mee gaat dan vergroot dat de inclusie. Binnen Ithaka staat inclusie burgerschap steeds centraal. Afhankelijkheid van mensen met een verstandelijk beperking moet evolueren naar inter-afhankelijkheid en daarbij moet constant de persoonlijke vrijheid bewaakt worden. Inter-afhankelijkheid betekent dat een persoon beroep doet op een ander binnen de maatschappij om zo samen verder te kunnen. Op die manier creëer je een zo groot mogelijke vrijheid binnen de gepaste ondersteuning. Vanuit dit gedachte goed  is de BlueCall Phone ontwikkeld. BlueCall Phone is een applicatie op een I Phone en omvat 4 functies: Een agenda functie,  een eenvoudige telefoon functie, een foto functie , en met de ‘Blue Assist’ kun je de hulp inroepen van een medeburger. Blue Assist is een nieuw symbool naast bijvoorbeeld het symbool van de witte blindenstok voor mensen met een visuele beperking. Een maatschappelijk aanvaard symbool. The Blue Assist coacht mensen met een verstandelijke beperking  opdat  zij zelfstandig kunnen deelnemen aan de maatschappij. Een noodsituatie doet zich voor, de mens met een verstandelijke beperking  toont zijn blauw scherm aan een medeburger en die komt zo in contact met een relevante derde of coach. Voordat de cliënt ermee aan de slag kan ga je samen met je cliënt de BlueCall Phone inrichten naar de individuele behoefte van de cliënt.

De verdere uitleg van de BlueCall Phone doen de ervaringsdeskundige via een filmpje. Zij laten zien dat zij nu zelfstandig boodschappen kunnen doen en of met het openbaar vervoer kunnen reizen. Je wilt de bus nemen maar welk perron moet ik zijn, de burger helpt hen daarbij. Men maakt gebruik van het sociale kapitaal wanneer er een zorgvraag aan dient. De ervaringsdeskundigen geven  aan dat ze makkelijker contact konden leggen sinds zij de BlueCall Phone gebruiken. Hun ervaring is dat de mens in de maatschappij bereid is te helpen. Wanneer men de cliënt een kans geeft om meer te doen en te kunnen, zij ook meer doen en kunnen. De ervaringsdeskundige geeft ook aan meer naar buiten en op stap te gaan dan voorheen sinds zij de BlueCall Phone gebruikt. Organisatie Pameijer heeft een pilot gedaan met de BlueCall Phone afgelopen jaar. Manon van Vilans begeleidde het proces. Iedere cliënt  had zijn eigen zorgvraag om de BlueCall Phone te gaan gebruiken. De ene cliënt  wilde leren zelfstandig boodschappen te doen de ander wilden zijn dagtaken zelfstandiger bewaken. De cliënten ontwikkelden zich snel. Als begeleider en gebruiker van BlueCall Phone moet je eerst goed bekijken wat heb je nodig en hoe gaan we het aanpakken. Het is van belang dat ook jij als begeleider er affiniteit mee hebt om met de BlueCall Phone aan de slag te gaan. Je hebt tijd nodig  om te introduceren,  oefenen en evalueren samen met de cliënt.

De maatschappij digitaliseert
De laatste workshop wordt gehouden door Geert Klein Breteler van Symax en Arjen van der Weijde van Innohealth. De maatschappij digitaliseert, we zien een verschuiving in medialand van 1.0 naar 2.0. De vertaal slag van informatie zenden, eenrichtingsverkeer naar interactief, een gelijkwaardig online communicatie onstaat. Denk aan de verschillende social media en bijvoorbeeld een beoordelingsites of een televisieprogramma waarbij je direct kan meebeslissen, stem uit brengen of meepraten terwijl je kijkt via verschillende social media. Wat kunnen wij nu in de zorg doen met deze 2.0 beweging? Men ziet de opkomst van E-health. E-health zijn informatie en communicatie technologieën die men inzet  ter verbetering van de zorgverlening. Bij de opkomst van E-health verandert ook de plaats die de cliënt inneemt. Men ziet een verandering van cliënt staat centraal en zijn netwerk in een kring daarom heen naar cliënt  is onderdeel van zijn netwerk. Client komt meer in zijn eigen kracht te staan, Empowerment. Daarvoor is het wel van belang dat de mindset veranderd, men moet op een andere manier gaan denken. Dit betekend een bewustwording in je begeleidingsstijl voor ondersteuners en veel los laten .

Mextra is een online tool om je zorgplan te maken. Je stelt als begeleider samen met de cliënt  doelen op waar de cliënt mee aan de slag wilt. In dit online zorgplan kan de cliënt zelf rapporteren op zijn doelen. In het zorgplan is het mogelijk om zijn of haar gehele netwerk in te participeren in samenspraak met de cliënt. Wanneer zij of hij bij familie is dan kan familie ook rapporteren op zijn of haar doel als dit van belang is. Zo kan men veel effectiever en efficiënter zorg verlenen en is de cliënt meer onderdeel van zijn netwerk.

Nog een voorbeeld van E-health  is ‘Zorg op afstand’. Er zijn legio technologieën om op afstand zorg te verlenen. Mensen die vanuit huis chatten, screen to screen contact zoals Skype, samen surfen en bewerken etc. Bij de organisatie Pameijer draait een pilot van myCoachconnect.  Een aantal van 110 cliënten die binnen Pameijer zelfstandig wonen en ambulante zorg krijgen gaan online hulp uitproberen. Zij hebben mogelijkheid tot internet en een beschermende applicatie. Zij krijgen een gedeelte van de ambulante zorg  face to face in combinatie met online hulp verlenen. Deze vorm van online hulpverlenen in combi met face to face contact noemt men blended. Wat ook mogelijk is tijdens een netwerk bespreking van de cliënt is dat de directe ondersteuner die dichterbij cliënt staat face to face aanwezig is en de behandelaar, bijvoorbeeld een orthopedagoog  online via en screen participeert in de bespreking.  Dus 80 % face to face en 20 % online ondersteuning bieden. De cliënt kan zelf bepalen met wie hij de applicatie kan delen, hij of zij heeft dus de mogelijkheid om familie en of vrienden daarin uit te nodigen en in te participeren. Men ziet nu al dat de eigen regie groeit en er efficiënter zorg kan worden verleend door de ambulante ondersteuners.

Tijdens de afsluiting van het congres wordt het nieuwe forum gelanceerd om een mogelijkheid te bieden verder kennis te delen over dit onderwerp. Men heeft het forum eenvoudig gehouden zodat het toegankelijk is voor alle begeleiders uit de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking.

Links:
SYMAX: Youtube
Sociaal op stap: http://sociaalopstap.nl/
Kunstcentrum Kijkoor: http://www.kunstcentrumkijkoor.nl/index.html
Markant magazine 2.0: http://www.tijdschriftmarkant.nl/artikel/436/themanummer-gehandicaptenzorg-2-0
BlueCall Phone: http://www.bluecallphone.be/nl/home-1.htm
Innohealth: http://www.innohealth.nl/Inno
Forum VG 2.0: http://forum.vg20.nl/

Auteur: Erica van Harn – Kranenburg

© Digitalezorg.nl