Strikt juridisch gezien kan worden betoogd dat een zorgaanbieder – voorzover dat met het oog op een goede behandeling of verzorging noodzakelijk is (!) – zonder toestemming van de patiënt indexgegevens mag opnemen in het dossier. Door de indexgegevens op te nemen in het elektronisch patiëntendossier ontstaat de mogelijkheid om (onderdelen van) het dossier uit te wisselen. Voorgaande wordt gesteld in de “Juridische analyse elektronische gegevensuitwisseling in de zorg” die zowel naar de eerste als de tweede kamer is gezonden (rond 27 juni 2011). Er is dus géén actie nodig op korte termijn volgens de juridische analyse om het landelijk schakelpunt te laten voortbestaan ook na de verwerping van het EPD wetsvoorstel.

Uit de bewoording “strikt juridisch gezien” en “kan betoogd worden” blijkt wel enige twijfel. Twijfel of het juridisch altijd wel mag en twijfel of het maatschappelijk wel gewenst is. Juridisch gezien kan ik deze twijfel zeker beamen. Het opnemen van de indexgegevens moet immers noodzakelijk zijn voor een goede behandeling of verzorging. Daar toegang tot het dossier ook anders geregeld kan worden – zodat de patiënt het zelf in de hand heeft – is deze noodzakelijkheid niet altijd een gegeven en kan toestemming vooraf nodig zijn. Daarnaast kan ook betoogd worden dat het niet noodzakelijk is om het dossier toegankelijk te maken via het landelijk schakelpunt om goede behandeling en verzorging te kunnen geven. Nu kunnen er immers ook al gegevens worden uitgewisseld na toestemming van de patiënt.

Als ik deze juridische twijfel vergeet, blijft het volgende staan: al is de opname van indexgegevens in het dossier toegestaan, daarmee is nog geen toestemming gegeven aan de zorgverlener om zich toegang te verschaffen tot deze gegevens via het landelijk schakelpunt. Een zorgverlener heeft natuurlijk wel toegang tot door hem opgestelde dossiers. Om toegang te krijgen tot door andere zorgverleners opgestelde dossiers moet hij uitdrukkelijk toestemming vragen aan de patiënt. Naast toestemming moet deze zorgverlener dan een behandelingsovereenkomst hebben met de patiënt en moet inzage nodig zijn voor de behandeling.

Nu is er binnen politiek Nederland voorgesteld om een opt-in systeem te gaan hanteren. Er moet dan uitdrukkelijk toestemming worden gevraagd aan de persoon om in zijn patiëntendossier de indexgegevens op te nemen en (daarmee) het dossier toegankelijk te maken via het landelijk schakelpunt. Het opt-in systeem heeft twee voordelen, de juridische twijfel wordt weggenomen en het (denk ik) creëert meer draagvlak bij de Nederlandse bevolking.

Hierover en over wat verder nog nodig is voor een eventuele (private) doorstart van het landelijk schakelpunt meer in mijn volgende blog.

–
Itte Overing is juridisch adviseur bij ICTRecht. Zij heeft zich gespecialiseerd op de juridische aspecten van het gebruik van ICT in de zorg. Itte geeft via Digitalezorg.nl haar visie over onderwerpen die actueel zijn in het ZorgICT en Recht.

Lees meer over Itte Overing op www.ictrecht.nl.